CodeseniorSoftware Tutorials

Encapsulation hakkında bilgi vermiştik. Encapsulation’un Java’nın temel yapı taşlarından biri olduğunu ifade etmiştik. İşte inheritance yani kalıtım da Java’nın temel ikinci yapıtaşıdır. Bu nedenle inheritance kavramını çok iyi öğrenmek gereklidir.
Bir örnekle inheritancenin ne olduğunu açıklayalım:

public class GeometricObject{
    private String color="white;
    private boolean filled;
    private java.util.Date dateCreated;
     
    public GeometricObject(){
        dateCreated=new java.util.Date();
    }
    public String getColor(){
        return color;
    }
    public void setColor(String color){
        this.color=color;
    }
    public boolean isFilled(){
        return filled;
    }
    public void setFilled(boolean filled){
        this.filled=filled;
    }
    public java.util.Date getDateCreated(){
        return dateCreated;
    }
    public String toString(){
        return " created on"+dateCreated+"\ncolor:"+color;
    }   
}//end of GeometricObject
 
 
public class Circle extends GeometricObject{
    private double radius;
    public Circle(){
    }
    public Circle(double radius){
        this.radius=radius;
    }
    public double getRadius(){
        return radius;
    }
    public void setRadius(double radius){
        this.radius=radius;
    }
    public double getArea(){
        return radius*radius*Math.PI;
    }
}//end of Circle
 
public class TestCircle{
    public static void main(String[] args){
        Circle daire=new Circle();
        daire.setRadius(32);
        daire.setColor("blue");
        daire.setFilled(true);
         
        System.out.println(daire.getColor()+daire.getFilled());
    }
}//end of TestCircle

Soru: Sizce bu program çalışır mı?
Cevap: Çalışır. Ama hata vermesi gerekmez miydi? Çünkü Circle sınıfından setColor(), setFilled(), getColor(), getFilled() metodları mı var ki, Circle nesnesi bunları çağırmış?
Madem bu program çalışıyor o halde bu metodlar Circle sınıfının içende yokken nereden geldi?
Dikkat edersek Circle sınıfı tanımlanırken;
public class Circle extends GeometricObject
dedik. Yani bir keyword extends kullanıldı. Bu işleme inheritance denir.
Yani extends keyword ile GeometricObject sınıfında public olarak tanımlanan tüm metodlar Circle sınıfının içerisine bir nevi yerleştirilmiş oldu. Yani biz iki kez hem GeometricObject sınıfında, hem de Circle sınıfında aynı metodları yazmaktan kurtulmuş olduk. Bunu ise extends keyword ile sağladık.
Diyelim ki, 10 tane sınıf tanımladık. Bu sınıflar GeometricObject içindeki tüm metodlara ihtiyaç duyuyor. On kez aynı metodları yazmaya ne gerek var ki? Inheritance ile sadece extends keyword kullanarak GeometricObject sınıfındaki ihtiyaç duyulan metodlara erişebilmekteyiz.


Bazı Kavramlar:

GeometricObject sınıfı superclass olarak adlandırılır.
Circle sınıfı subclass olarak adlandırılır.
Bu adlandırma sadece insan dilinde kullanılır, yani kodta superclass, subclass gibi keyword yazılmaz
Ya iyi güzelde bu inheritance işlemi nasıl gerçekleşiyor?
Hani bizim bir metodumuz vardı:
Constructor metodu. Yani sınıfı memory’e yükleyen metod.
Bu metod sayesinde inheritance gerçekleşiyor:

public Circle(){ //subclass olan Circle sınıfı
   //superclass olan GeometricObject constructor'unu çağıran metod  
   super();
}

Ama önceki örnekte Circle sınıfının constructor’u içerisinde super() metodu yoktu?
Peki o halde GeometricObject sınıfının constructor super() metodunu Circle sınıfının constructor’u içinde çağırdığına göre ve önceki örneğimizde super() metodu kullanılmadığına göre nasıl oldu da GeometricObject sınıfını extend ettik? Yani GeometricObject sınfıındaki metodları Circle sınıfında kullanabildik?
Cevap: Biz super() metodunu subclass constructor’u içinde yazsakta yazmasakta o otomatik olarak Java Compiler tarafından yazılıyor.
O halde biz niçin biraz önce yazma gereği duyduk?
Cevap: Explicitly olarak yazabildiğimizi kanıtlamaki çin ve bir sınıfın nasıl extend edildiğini açıklamak için yazdık.


Overriding Method

Metodların nasıl overloading edildiğini anlatmıştık. Peki overriding etmek nasıl oluyor?
GeometricObject sınıfında yani superclass’taki bir metodu beğenmedik diyelim ve bu nedenle metodtaki kodları değiştirmek istiyoruz. İşte yapılan bu işleme overriding denir.
Ama dikkat edelim: Subclass’taki metod ismi parametreler ve metodun dönüş tipi superclass’taki metod ile aynı olacak.
GeometricObject Sınıfında:

public String toString(){
    return " created on"+dateCreated+"\ncolor:"+color;
}   

Circle sınıfında yeni bir toString() metodu yazalım:

public String toString(){
    return " oluşturulma zamanı"+dateCreated+"\rengi:"+color;
}   

extend edildiği zaman Circle sınıfında GeometricObject sınıfının tüm metodları oluyordu. O halde Circle sınıfında yeni yazdığımız toString() metodu ile GeometricObject sınıfındaki toString() metodu çakışmıyor mu? Çünkü aynı ismi kullanıyorlar.
İşte böyle bir durumda GeometricObject sınıfındaki toString() metodunun üzerine Circle sınıfındaki toString() metodu yazılıyor. Yani overriding ediliyor. Circle nesnesi ise GeometricObject sınıfındaki toString() metoduna değil Circle sınıfındaki toString() metoduna erişebiliyor.
Peki GeometricObject sınıfındaki toString() metodunu kullanmak istediğimiz zaman ne yapacağız?
Cevap: super keyword ile. Circle sınıfı içerisindeki bir metod içine super.toString() ifadesini yazarsak GeometricObject sınıfının toString() metodu çağrılmış olur.


Object Class

Bazen bir IDE(Eclipse, Netbeans, Intellij) kod yazarken bir sınıftan nesne oluşturduktan sonra nesneAdi. dediğimiz zaman hem bu sınıfın metodları hem de başka metodlar gelmektedir. Bu başka metodlar nereden gelmektedir? Örnek olarak benim Circle sınıfımda bu metodlar yokken ve ben hiçbir sınıfı extends etmemişken? Cevap: Java’da yazdığımız her sınıf default olarak Object isimli bir sınıfı extends eder. Aynı zamanda Java kütüphanesindeki tüm sınıflarda Object sınıfını extends eder.
Örneğin, GeometricObject sınıfını extends eden Circle sınıfını düşünelim: Circle hem Object hem de GeometricObject sınıfını extends etmiş anlamına gelmektedir. Bunun anlamı ise şudur: Circle hem Object hem de bir GeometricObject tir.
Extends etme işleminde dikkat edilmesi gereken nokta şudur: Superclass olacak sınıf ile subclass olacak sınıf arasında mantıksal bir bağ olmalıdır. Örneğin Tree isimli bir sınıf olsa ide Circle ise bu sınıfı extends etmiş olsa idi, bunun anlamı Circle aynı zamanda bir Tree’dir olacağı için böyle bir kalıtım saçma olacaktı. Fakat, Circle GeometricObject sınıfını extends ettiği için Circle aynı zamanda bir GeometricObject’tir demek mantıklı olmaktadır.
Java’da kod yazarken bu mantığa göre hareket etmemiz gerekmektedir. Yani genelden özele doğru gitmek gereklidir. Buradaki genel GeometricObject sınıfı, özel ise Circle sınıfı demektir.